Geschiedenis Cambodja

De trieste geschiedenis die Cambodja kent…

Vanaf 1970 is Cambodja volop in een oorlog gewikkeld, die meer dan twintig jaar duurt.

In 1970 geeft Nixon aan de Amerikaans-Zuid-Vietnamese strijdkrachten toestemming om het Cambodjaanse grondgebied binnen te vallen en de Vietnamese revolutionairen te verjagen. De gevolgen voor de bevolking zijn verschrikkelijk. Volgens een Amerikaanse journalist zouden in 14 maanden de Amerikaanse B-52’s meer dan 3600 luchtaanvallen uitvoeren. De geterroriseerde boerenbevolking van Oost-Cambodja slaat massaal op de vlucht naar Phnom Phenh, waar de bevolking stijgt van 600.000 naar 2 miljoen in 1970.

Op 17 april 1975 worden de Rode Khmer bij gebrek aan tegenstand heer en meester in de hoofdstad Phnom Phenh. De regeringsverantwoordelijken zijn ontsnapt, hierbij geholpen door de CIA. Opgelucht dat er een einde aan de vijandelijkheden is gekomen, verwelkomt de jubelende bevolking de ‘bevrijders’ met open armen. Onder hen jonge gewapende meisjes, zonder spoor van vrouwelijkheid of emoties en vastberaden. Stille groepjes strijders nemen de strategische plekken van de stad in.
En dan gebeurt het onvoorstelbare: in amper 48 uur tijd wordt de hele bevolking van Phnom Pehn uit de stad verdreven! Stadsbewoners en vluchtelingen, samen 2,5 miljoen mensen, worden onder dwang gedeporteerd naar het platteland in het noorden en het westen van het land. Niemand ontkomt; er zijn getuigen dat zelfs de patiënten uit ziekenhuizen in hun rolstoel de weg aflegden, dit kost aan tienduizenden gedeporteerden het leven. In enkele dagen tijd is de hoofdstad, die tot een van de mooiste steden van Zuidoost Azië wordt gerekend, veranderd in een spookstad.
Dit is het jaar nul, het begin van een nieuw tijdperk dat door de radio Rode Khmer wordt uitgeroepen.

Onmiddellijk daarna worden alle Cambodjaanse steden geëvacueerd: de bevolking krijgt het bevel zich naar de rijstvelden op het land te begeven en aan het werk te gaan. Tijdens de deportatie wordt de bevolking in drie duidelijke categorieën verdeeld. Militairen worden afgezonderd om geëxecuteerd te worden. Ambtenaren en intellectuele, verdachte individuen dus, worden naar ’speciale dorpen’ gestuurd. De rest, bestempeld als ’het volk’, wordt verzocht naar zijn geboortedorp terug te keren, zich te onderwerpen aan de reglementen en daar zijn dagelijkse schep rijst te verdienen. De werkomstandigheden zijn loodzwaar en ruiken zelfs naar slavernij; dijken worden met de hand gebouwd, karren door mannen getrokken (de ossen zijn allemaal gedood), lange werktijden van 10 tot 12 uur per dag , het voedsel is amper toereikend of zelfs ombestaand als het opgelegde quotum niet wordt bereikt.

De stadsbewoners, geïsoleerd op het platteland en geteisterd door ziekten, zon, honger en dwangarbeid, zijn enkel op overleven aangewezen. In hun haast om hun programma zo snel mogelijk tot een goed einde te brengen, hebben de Rode Khmer geen enkele materiële voorziening getroffen. De stadsziekenhuizen zijn verboden terrein, medicijnen zijn enkel aan de strijders voorbehouden en de artsen worden vervolgd omdat ze tot de bovenlaag van de maatschappij behoren. Al wat zogezegd ‘onideologisch’ is wordt bestraft. Om kogels te sparen worden veroordeelden met een houweel de schedel ingeslagen. Kritiek is gelijk aan staatsverraad, op straffe van dood. Overal in het land verschijnen massagraven. Eind 1975 spreken hulporganisaties al van 1,4 miljoen slachtoffers.

Pol Pot is de leider van het leger Rode Khmer en wordt in 1976 minister president. Hij is een fervent bewonderaar van Marx en Starlin, maar zijn grote voorbeeld is Hitler. Met nog barbaarser methoden (als die dan al bestaan) is Pol Pot verantwoordelijk voor een volkerenmoord die misschien nog afschuwelijkere vormen dan die in nazi-Duitsland aanneemt.

De haat van de Rode Khmer jegens de Vietnamezen is nog dieper dan die tegen de kapitalisten, maar zal uiteindelijk ook tot hun ondergang leiden. In december 1978 valt het Vietnamese leger Cambodja binnen en verjaagt de Rode Khmer uit Phnom Penh.

De Vietnamezen zijn verstandig genoeg om een regering met Cambodjanen aan te stellen. Daarmee kunnen ze het volk sussen, maar niet de Rode Khmer die zich aan de Thaise grens hebben verschanst. Onvermoeibaar beginnen die laatste aan een nieuwe guerrilla. Daarbij maken ze gebruik landmijnen; bestemd om te verminken, niet om te doden. Door in het wilde weg mijnen in rijstakkers te plaatsen, weet de Rode Khmer de boerenbevolking van het werk te houden. En zonder oogst is de regering geen lang leven beschoren! Een misrekening van de Rode Khmer want de Vietnamezen zijn niet op geld uit en alleen de plattelandsbevolking wordt door de mijnencampagne getroffen. Een begin van hongersnood en een aanzienlijk aantal verminkten.

Vanaf 1996 stort het Rode Khmer-leger ineen. Steeds meer Rode Khmers liepen over naar het Cambodjaanse regeringsleger. Zelfs de kopstukken deserteerden. Tenslotte werd Pol Pot door zijn vroegere nummer twee Ta Mok berecht en tot levenslang veroordeeld. In april 1998 viel het regeringsleger het laatste bolwerk aan. Ta Mok vluchtte het oerwoud in, met Pol Pot, die enkele dagen later overleed. De officiële doodsoorzaak was een hartinfarct, maar de omstandigheden rond zijn dood waren verdacht, en zijn lijk werd op een vuilnishoop verbrand voor het officieel was onderzocht. Enkele dagen eerder had de Amerikaanse president Clinton gesteld dat Pol Pot wegens zijn misdaden terecht zou moeten staan. Mogelijk pleegde hij daarom zelfmoord. Een andere theorie is dat hem door anderen het zwijgen is opgelegd omdat ze bang waren voor wat hij tijdens een proces over hen zou zeggen.

In totaal zouden onder zijn bewind anderhalf tot twee miljoen Cambodjanen zijn omgebracht. Dat was toen een vijfde van de Cambodjaanse bevolking.

Bronnen: Trotter, Wikipedia